Udruženje studenata arhitekture sa Državnog univerziteta u Novom Pazaru, tim XYZ, osmili su projekat koji ima ambiciju da unapredi kvalitet vazduha u ovom gradu. Idejno rješenje, pod nazivom HAWA, osmišljeno je kao multifunkcionalni urbani mobilijar koji bi mogao da se implementira u različitim oblicima, poput gradskog sata, fontane, fasade ili ulične svjetiljke na javnim površinama.
Ramiz Tutić, student arhitekture i jedan od osnivača udruženja XYZ, objasnio je da projekat kombinuje ekološki i estetski pristup koji bi mogao da doprinese rješavanju problema zagađenja u ovom gradu.
„HAWA je zasnovana na stranim istraživanjima i koristi inovativne materijale poput čelika i modifikovane mahovine, koja ima sposobnost apsorpcije štetnih čestica iz vazduha. Naš cilj je da ponudimo privremeno rješenje za problem zagađenja dok se ne implementiraju dugoročnije strategije , prema tim istraživanjima 10 kvadrata modifikovane mahovine bi moglo da zamjeni 81 stablo“ ističe Tutić.
Prema njegovim riječima, modul HAWA predstavlja samo jedno idejno rješenje koje bi privremeno doprinelo čistijem vazduhu, a da je za krajnji cilj je potrebno mnogo više i da je potrebno da se u to uključi cijela zajednica.
„Moramo shvatiti da su ovakvi projekti privremena riješenja. Ključ je u zajedničkom angažmanu svih građana, lokalne uprave i stručnjaka da se smanje emisije štetnih gasova i poboljša ekološka svijest,“ dodaje Tutić.
Projekat je zamišljen da bude ne samo funkcionalan, već i atraktivan za javne prostore, čime bi dodatno podstakao građane na promišljanje o ekološkim temama.
Udruženje XYZ trenutno razmatra i druge module koji bi mogli doprinijeti riješavanju problema zagađenja. U tom smislu, pozivaju stručnjake iz oblasti ekologije i srodnih nauka da se priključe njihovom istraživanju.
„Želimo da kroz zajednički rad utvrdimo koliko bi ovakvi projekti mogli da pomognu u borbi protiv zagađenja. Potrebna nam je podrška stručne javnosti da bismo došli do održivih rješenja,“ zaključuje Tutić.
Novi Pazar se godinama suočava s ozbiljnim problemom zagađenja vazduha, posebno tokom zimskih mjeseci. Prema podacima sa sajta IQ Air, u prethodnom periodu zabilježeno je čak 150 dana u kojem je vazduh bio izuzetno zagađen, u kojem je koncentracija PM 2.5 čestica značajno premašila dozvoljene granice.